Feature documentary about the filmmaker Theo van Gogh who was killed in 2005.
Theo van Gogh has a converastion with himself. 50 minutes.
Produced by Columnfilms for HUMAN. November 2009.
Dutch national Broadcasting in 2009 and 2010 on the day van Gogh was killed.

The film was part of the official selection of the Dutch Film Festival 2010 (NFF)

Facts

Theo van Gogh? The man is dead
Feature documentary
50 minutes
Produced by Columnfilms 2009
Broadcasted on Dutch National TV 2009 and 2010

Een uniek, onthullend en ontroerend postuum zelfportret

Theo van Gogh? The man is dead. ‘Ha!’ was van Goghs reactie op deze voorspelling van Jeroen Pauw, in 2003 in diens programma Vijf Jaar Later. Hij dacht 87 te worden, ‘maar zalig zijn de onnozelen van geest’. Theo van Gogh vond nog veel meer van zichzelf, daartoe aangespoord door interviewers die extra hun best deden tegenover de meester-ondervrager, en door gasten in zijn eigen programma, zoals Pim Fortuyn. Tot en met een bizar twistgesprek met zijn alter ego, waarin hij zichzelf genadeloos fileert. Op basis van uitsluitend beelden en uitspraken van Theo van Gogh schetst documentairemaker Maartje Nevejan een uniek, onthullend en ontroerend postuum zelfportret. Vijf jaar na 2 november: Theo van Gogh in prettig gesprek met zichzelf.

Uit de pers

DEN HAAG (GPD) – Door Roy Timmerman
‘Theo van Gogh? Die is dood.’
De opmerking van Jeroen Pauw indiens programma 5 Jaar Later (2003), dat vier eerdere gasten deze uitspraak deden over hoe ze Van Gogh over vijf jaar zagen, kwam hem op een verbaasde reactie te staan. ‘Ha!’ schreeuwde Van Gogh. Hij dacht toch heus 87 jaar te worden, ‘maar zalig zijn de onnozelen van geest’.
Wrang genoeg is het vandaag precies vijf jaar geleden dat Theo van Gogh werd vermoord – een gebeurtenis waar Nederland 2 vanavond uitgebreid bij stilstaat. Eerst wordt de documentaire ‘Theo van Gogh? Die is dood’ uitgezonden, gevolgd door een live debat waarin presentator Twan Huys met diverse gasten terug blikt op de moord door moslimterrorist Mohammed B.

Documentairemaker Maartje Nevejan koos voor haar documentaire voor een bijzondere benadering. Dit keer geen meningen van bekenden en vrienden over de geportretteerde, maar een postuum zelfportret met uitsluitend beelden en uitspraken van Van Gogh zelf.
Aanleiding was een uniek filmpje dat Van Gogh ooit uitzond, een twistgesprek met zijn alter ego waarin hij zichzelf niet spaart. ,,Ik werd benaderd door Column Producties (productiebedrijf opgericht door Van Gogh en Gijs van de Westelaken, red.) en Gijs en ik vonden dit filmpje heel mooi, dat moest gewoon in de documentaire. Verder heeft iedereen de afgelopen jaren eigenlijk alles al gezegd over Theo, dat wilde ik niet
herhalen, dus heb ik hem zelf aan het woord gelaten.”
Nevejan leerde Van Gogh anderhalf jaar voor zijn dood kennen, zij was bezig met de (later bekroonde) serie Couscous en Cola over allochtone jongeren, Van Gogh met de film Cool!, waarin probleemjongeren de hoofdrol speelden. Ze wisselden dingen uit over de montage, maar discussieerden vooral heel veel over het integratiedebat.

Nevejan zegt dat ze vooral wilde laten zien waar hij voor stond en niet zozeer dat hij soms rottige stukjes schreef of beroepsquerulant was. ,,Hij zette dingen op de agenda waar nog steeds geen antwoorden op zijn. Waar staan we nu in de maatschappij? Wie zwengelt nu het debat aan? Dat hele elan wat er hing in 2004, toen iedereen in gesprek was met elkaar, dat is in één klap gestopt. Theo werd vermoord, Ayaan Hirsi Ali ging
weg. Ik vind dat alle stemmen gehoord moeten worden, ook al ben je het er niet mee eens. Dat maakt het debat leuker, spannender. Theo zegt in 5 Jaar Later dat hij denkt dat er iemand opstaat uit de rechtse hoek. Daar heeft hij gelijk in gekregen. Geert Wilders is het teken dat de democratie werkt. Ik heb over hem een dubbel gevoel, maar dit soort personen is nodig, al is het alleen maar om de rest op scherp te houden.”

Grof geschetst laat Nevejan in het eerste deel van de documentaire de mens Theo van Gogh zien, zijn worsteling met wie hij nu eigenlijk is en waar zijn nihilistische inslag vandaan komt. Het tweede deel is het politieke verhaal waar vooral de beelden van een bijeenkomst – Van Gogh gaat hevig in debat met politici en Islamitische jongeren – in het Amsterdamse Crea eruit springen. ,,Dat was precies de sfeer van toen die ik geweldig vond,” zegt Nevejan. ,,Iedereen was gepassioneerd bezig met het debat, dat is nu veel minder.”

Ook Pim Fortuyn neemt een prominente plek in, ‘die twee hadden iets met elkaar’. ,,Als je hen in hun laatste interview afscheid ziet nemen, ze zoenen elkaar onhandig, schitterend. Pim was ook zo’n raar figuur, wel heel erg leuk. Wat hij zegt over seks in darkrooms, dat maak je nu niet meer mee bij politici. Maar goed, ik heb ook heel veel mooie fragmenten weg moeten laten, je moet keuzes maken. Dit is mijn verhaal over Theo.” Er klinkt een harde vloek. ,,Zo jammer dat hij dood is.”

Theo van Gogh? Die is dood, 20.55u Ned. 2
Regie – Maartje Nevejan
Montage – Daan van de Westelaken
Uitvoerend producent – Natasja Möhrs
Research – Philip Besamusca
Producent – Column Producties, Gijs van de Westelaken
Muziek – Rainer Hensel

Met dank aan
Suzan van Rees
Metje Blaak
Santje Pander