Op 14 Maart 2016 kwamen kunstenaars, wetenschappers, ontwerpers, betrokken instanties en personen samen in het Trippenhuis van de Koninklijke Akademie voor Kunsten en Wetenschappen(KNAW) in Amsterdam.
Aan de muur keken strenge wetenschappers uit de afgelopen eeuwen op ons neer. Zij vertegenwoordigden met zijn allen de traditie van wetenschappelijk onderzoek. In de rest van het gebouw hingen de kunstenaars van nu die lid zijn van de KNAW. Dat bracht ons in een veld waarin iedereen zijn of haar onderzoek, vragen, en dromen op een ontroerende manier kon delen met elkaar.
Nirav Christophe schreef de volgende tekst over deze bijeenkomst:
Geleerde heren van vroeger aan de wand
en een gemengd gezelschap die zich nu hier
op absence gaat bezinnen
“Het is op zich al hartstikke interessant”
Hier de wetenschap daar de kunst
En de koffiekopjes mogen niet mee naar binnen
Ook als je de absence-ervaring of dit project nooit echt gaat snappen
Wees maar gerust: we zijn hier in het huis van de wetenschappen
Wetenschappers klaagden bij de kunstenaars
over het onophoudelijk kabaal
Vergeet niet dat de kunstenaar in zichzelf
zich misschien wel altijd bevindt in een oude vergaderzaal
Maar deze ruimte en dit samenzijn, dat bedaart je
Misschien is dat wel typisch voor elk project van Maartje
Er is maar éen unieke ervaring
En duizend manieren om die te beschrijven
Maar kunnen we terwijl we het met elkaar delen
toch midden in die ene ervaring blijven?
Vinden we misschien eindelijk een taal
om met elkaar te praten
Maak je van je leven een verhaal
terwijl je toch de ervaring precies zo kan laten?
Is het de ervaring of vertel ik wat er medisch hoort
Is het het moment zelf of associeer ik het met de start, met de Poort?
Wetenschap en kunst
We zijn tegelijkertijd in twee verschillende zalen
En toch staan we, -bij film en hersens- in een traditie
van patronen ritmes en verhalen
Het gaat over ervaren en over tonen
Over belichaamde kennis
Het weten als het dansen van neuronen
Maartje noemt het ‘Onvrijwillige montage van het leven’:
je slaat de tijd ‘ineens’ een beetje over
En wat ik hoor zijn woorden vol problemen
tekort, verstoord, moeite, verkeerd, en pover.
Maar het leven is een veld vol bloemen
En deze is misschien ‘De lotus van ineens’ te noemen
En in die absence ervaring die ik nooit had
ervaar ik de afwezigheid die ik in mij allang kende en wist
Ook ik ben af en aan aanwezig
ook ik ben een aangeboren escapist
We spreken over kennis en weten
over hersens die ervaren en weer vergeten
Als we zijn waar we niet zijn is de ervaring een zee
Juist in het staren gebeurt er waanzinnig veel in het EEG
De ruimte is een hyperbool
en ja, arts, ouder, kind of kunstenaar:
Niemand is er in controle
Het is een network vol default mode
En ik hoor een kind zeggen:
De epileptische aanval is ook een dood
En als het project dan lukt
dan hebben we iets gevonden
over ongeveer 4 seconden
En dit zijn wij allemaal
Dat is de basis van alle creatie:
Ook al heb ik het niet meegemaakt,
Ik ben de absence,
in mijn schrijven, in mijn spatie
Ik ben het allemaal
dat wat de kinderen zeggen
Wie ik hier ben
zijn zij daar uit aan het leggen
Ik ben het allemaal:
de knobbels met kleuren, de angst, de geste
Ik ben zo vaak zo vaak
gewoon een paar seconden buiten westen
Ik ben het allemaal
Ik ben zelfs deze oude vergaderzaal
Als ik het romantiseer heb ik gefaald
Ik wil het voelen
En toch wil ik ook dat het beeld uit mijn hoofd wordt weggehaald
Een kind zegt:
“Ik heb het verteld
Precies zoals je het ziet
Ik heb het verteld
En iedereen herkent het
maar ik niet”
Zo is mijn eigen leven ook,
precies zoals ik het zeg:
“De eenhoorns moeten blijven
maar de mummies moeten weg.”
“Ik ben groter dan een huis
Misschien word ik wel gek
ik val in een oneindig gat
Ik hoor een adem in mijn nek”
Ook het bewustzijn is een verhaal
van: ik ben het allemaal
Het bewustzijn is waarnemen en verbeelden
Maar is dat er wel als wij er niet zijn
Was het er al toen we de ervaring deelden
Is het bewustzijn er ook in de schone schijn?
Is bewustzijn er nu of ooit en eens.
Is het bewustzijn een boeketje kinderen,
een bloem, de ‘lotus van ineens’?
Ik hoor de kinderen
en ik zie mijn oorspronkelijke gezicht
En ik hoor de toon van Vasalis:
een variatie op een gedicht:
Zoveel soorten van bewustzijn
ik noem ze niet, maar éen
de ervaring van absence
En niet de ervaring doet zo’n pijn
maar het niet zo deelbaar zijn.
Openingsdag IYANTWAY
Nirav Christophe
